Poniższa nota biograficzna pochodzi z Pocztu Prymasów Polski opublikowanego przez Kurię Metropolitalną w Gnieźnie na stronie www.prymaspolski.pl.

 

Jan Wężyk

 

Był jednym z trzech synów Hieronima i Doroty Zaleskiej, urodził się w 1575 r. Naukę pobierał początkowo w domu. Trafił następnie do kolegium jezuickiego w Kaliszu, od 1591 r. studiował na Uniwersytecie Krakowskim. W 1597 r. udał się do Rzymu, gdzie uzyskał doktorat obojga praw oraz doktorat z teologii. Nawiązał wówczas kontakty z założycielem zgromadzenia oratorianów Filipem Neri. Po powrocie do Polski związał się z dworem ówczesnego biskupa włocławskiego Jana Tarnowskiego, przy którym pozostał także w okresie, gdy ten zasiadał na stolicy metropolitalnej w Gnieźnie. Po śmierci Prymasa został dworzaninem króla Zygmunta III Wazy i wkrótce królewskim sekretarzem. W tym też czasie uzyskał liczne beneficja kościelne, był m.in. archidiakonem lubelskim, kanonikiem krakowskim i prepozytem sandomierskim. W 1613 r. został opatem komendatoryjnym cystersów w Mogile, w 1619 r. otrzymał zaś królewską nominację na biskupstwo przemyskie, na prekonizację musiał czekać do lutego 1620 r. Po objęciu diecezji zachował opactwo mogilskie. Wężyk jako biskup przemyski przejął z rąk protestanckich kilka kościołów, a w 1621 r. przeprowadził synod diecezjalny. W 1624 r. został przeniesiony na biskupstwo poznańskie, uroczysty ingres przypadł na 8 października. Jako biskup nowej diecezji zaangażował się w odbudowę zniszczonej pożarem katedry poznańskiej. Dwa lata później, we wrześniu 1626 r., uzyskał królewską nominację na arcybiskupstwo gnieźnieńskie. Papież zatwierdził translację w marcu 1627 r., ingres odbył się 21 czerwca. W następnym roku Prymas przeprowadził synod archidiecezjalny w Łowiczu oraz synod prowincjonalny w Piotrkowie. W 1634 r. zorganizował w Łowiczu kolejny synod archidiecezjalny oraz zwołany do Warszawy synod prowincjonalny. Pełnił funkcję interreksa po śmierci Zygmunta III Wazy, koronował na króla Władysława IV, którego był zwolennikiem. W okresie jego posługi prymasowskiej doszło do wypracowania ważnego kompromisu (compositio inter status) pomiędzy szlachtą a duchowieństwem. Z inicjatywy hierarchy powstał też tzw. „Zbiór prymasa Wężyka”, który uregulował życie Kościoła w Polsce na ponad 150 lat, aż do początków XIX stulecia. Jan Wężyk ufundował dwie zakrystie w katedrze gnieźnieńskiej, założył kolegium jezuickie w Chojnicach oraz doprowadził do odbudowy zamku w Uniejowie. Zmarł w Łowiczu 27 maja 1638 r. i został pochowany w tamtejszej kolegiacie.